Ruiny zamku krzyżackiego w Toruniu są pomnikiem upamiętniającym II pokój toruński. Zamek został zburzony w 1454 roku przez mieszczan toruńskich na początku powstania antykrzyżackiego z rozkazu ówczesnej rady miasta. Nie odbudowany przetrwał jako symbol zwycięstwa i przestrogi. [1]
Castle of the Teutonic Knights
Zamek krzyżacki w Toruniu był najstarszą budowlą Zakonu na ziemi chełmińskiej. Budowę rozpoczęto w połowie XIII wieku. Stary gród obronny wzmocniono murem ceglano-kamiennym. W jego obrębie zbudowano zamek główny, a następnie ośmioboczną wysoką wieżę. Po zdobyciu przez mieszczan, zgodnie z wolą rady miejskiej Torunia zamek został rozebrany, a na jego miejscu powstało śmietnisko.
Zachowane do dnia dzisiejszego ruiny murów, dolnych partii zamku głównego oraz gdanisko stanowią płatną atrakcje do zwiedzania dla turystów. Celem naszej podróży na północ polski jest między innymi zwiedzenie największego zamku krzyżackiego w Malborku. Trudno więc było oprzeć się zwiedzeniu tego co zostało po toruńskiej warowni Zakonu.
Zakupiony bilet nie umożliwia nam tylko wejście na resztki murów, dotknięcia zgliszczy. Na terenie zamku stworzono dwie wewnętrzne wystawy. Pierwszą z nich jest wystawa narzędzi tortur, które wykorzystywano wymierzając kary za wszelkie przewinienia.
Sala i narzędzia tortur
Oprócz dyb można zobaczyć pokaźną kolekcję kopii masek zakładanych skazanym. Maska hańby, kłamcy, maska smutku, maska dla cierpień „pocałunek Judasza”, krzyż wiedźmy, męskie i żeńskie pasy cnoty. Krzesła z nabijanymi gwoździami siedziskiem. Repliki uzmysławiają nam, że Zakon Krzyżacki pod przykrywką Krzyża uciekał się do niecnych i sadystycznych czynów.
Opuszczając salę trudno uniknąć pewnych refleksji, odniesień do czasów współczesnych. Choć metody inne, to nadal pod przykrywką religii dokonuje się wiele zła. Wystawa na zamku krzyżackim w Toruniu uświadamia do czego zdolni byli Krzyżacy. Takich odczuć nie będziemy mieli zwiedzając z audioprzewodnikiem zamek w Malborku.
Po wyjściu z gdansko spacerujemy wzdłuż murów ruin zamku, by w końcu uznać, że to pewnie wszystko co było do zobaczenia. Będąc jednym krokiem ku wyjściu, naszą niepewność postanowiliśmy wyjaśnić w kasie. Wskazano nam drzwi wiodące do piwnic. Szkoda, że nikt nie oznaczył tego miejsca lepiej. Wracamy i schodzimy do chłodnych przyciemnionych pomieszczeń.
Piwnica strachu i… winnica
W pomieszczeniach zobaczyć możemy coś na wzór sali bankietowej oraz miniaturową replikę zamku krzyżackiego w Toruniu. Uwagę zwraca również niewielka winnica. Jak informuje tablica, leżakujące winno na dzień naszej wizyty zostało tam złożone 7338 dni temu.
Idziemy dalej, ciekawi co jest w kolejnych pomieszczeniach piwnic. Po sali projekcyjnej, gdzie na dużym ekranie można zobaczyć dokument na temat Krzyżaków, w dalszej części zapewniono odwiedzającym atrakcje halloweenowe rodem z taniego horroru. Zapewne celem był wywołanie obrazu grozy, mającej nam jeszcze bardziej uświadomić jak ciężkimi czasami były lata pod rządami Krzyżaków.
Obawiam się tylko, że ówcześni gospodarze, za takie wystawy przyodzieli by ich wykonawców w odpowiednie maski widziane wcześniej w wieży gdansko.
Ruiny zamku Krzyżackiego w Toruniu
O tym gdzie stała główna, najwyższa wieża zamku możemy dowiedzieć się jedynie z pozostałej podstawy. Możemy też zajrzeć w głąb, zabezpieczonej, studni, w której notabene umieszczono manekina udającego trupa. Wrażenie kiczu zacieram wspomnieniem o studni i legendzie z zamku w Nidzicy.
Za czasów swego panowania Krzyżacy wybudowali około 200 zamków. Stały się one wzorem dla zamków biskupich w Prusach oraz dla książąt litewskich i mazowieckich. Zamek krzyżacki nie przetrwał do dzisiejszych czasów. Winić nie należy za ten stan kolejne epoki, które często z zabytkami obchodziły się bezlitośnie. Taki stan rzeczy to konsekwencja postępowania Zakonu Krzyżackiego wobec mieszczan, którzy wymierzyli własną sprawiedliwość.
___
Zamek krzyżacki, Toruń, Polska, maj 2021,
[1]-na podstawie tablicy pamiątkowej
zdjęcia: źródło własne
